Porto, stad aan de Douro, bakermat van de wereldvermaarde port

Er wordt in Nederland 7,2 miljoen liter port gedronken. Dat betekent bijna een halve liter per hoofd van de bevolking per jaar. Het meeste wordt de ruby port gedronken, als goede tweede de witte port (vaak gemengd, ½ witte port, ½ tonic) en de laatste jaren steeds meer de rosé port.

Port is een versterkte wijn en heeft een relatief hoog alcoholpercentage. Dit komt, doordat tijdens de gisting alcohol wordt toegevoegd, waardoor het gistproces stopt en de wijn zijn restsuikers behoudt.

​Wij Nederlanders houden wel van deze hartver-warmende drank met veel alcohol en suiker, zeker in de wintermaanden.

Port is een blend van meerdere druivensoorten. Door het verschil in mengen en samenstellen hiervan ontstaat een diversiteit aan stijlen en smaken. Er bestaat dus niet één soort port, maar een hele serie portwijnen.

Oporto
Port dankt zijn naam aan de havenstad Oporto en wordt geproduceerd in de Dourovallei. Hier liggen hier de meest spectaculaire wijnlandschappen ter wereld. Langs de Douro ( Ouro is goud) liggen honderden terraswijngaarden op zeer steile hellingen.

Als je deze richting uit gaat, doe het dan eens in september tijdens de oogst. Je ziet tijdens de pluk van de druiven het blad verkleuren van groen naar rood. Adembenemend mooi. 's Zomers is het er uitzonderlijk heet, 's winters ijskoud. De Dourovallei werd al in 1756 afgebakend en is daarmee het oudste gereglementeerde herkomstgebied ter wereld.

Breng je een bezoek aan Porto, dan kun je er niet omheen: de zuidoever van de Dourorivier, in de wijk Vila Nova de Gaia, hier liggen van oudsher de porthuizen en hun rijpingskelders, die vaak letterlijk, vragen om een rondleiding. Denk daarbij aan een bezoek aan de kelders, de fabriek en uiteraard een proeverij. Een aantal wijnhuizen heeft ook een museum en nergens ontbreekt de winkel. Alleen de wandeling over de fantastische brug is al meer dan de moeite waard.

Culinaire adressen:
Bezoek in Porto zeker de Mercado do Bolhao (gedeeltelijk overdekte markt), het beroemde Café Majestic (wel altijd erg druk) of Flor dos Congregados (beetje volks eettentje, waar je lokale streetfood kunt eten zoals een broodje varkensvlees (terylene).

Wist je dat er een Portugese versie van ‘onze’ Kapsalon bestaat? Dit heet hier ‘Francesinha’ en is erg goed, als je heel veel honger hebt.

Houd je van vis en van een authentiek restaurant, ga dan lunchen of dineren bij Adega Sao Nicolau, met uitzicht op de bekende brug in Porto, R. de São Nicolau 1.
Of ga naar de buren: Restaurante Terreiro. uitstekende keuken, Largo do Terreiro 11/12.

Andere leuke adressen zijn:

• Guarany, lekker ontbijten
• Lunchen bij Taberna dos Mercadores, Rua dos Mercadores 36 of bij
• Cantinho do Avillez, Rua Mouzinho Da Silveira, of Gaveto in Matosinhos.

Eten en drinken is goedkoop in Portugal, reden te meer om er ten volle van te genieten.

Waaraan herken je een goede port?

• Port mag niet branderig smaken
• Port moet vol van smaak zijn
• Port moet rijk zijn aan rijpe tonen
• In het glas moet je de viscositeit (het hangen aan het glas) kunnen zien, een beetje stroperig bijna.

Gekoeld serveren
Port wordt vaak te warm geserveerd. Schenk zowel witte als de ruby en tawny port als aperitief iets gekoeld. ’s Avonds wordt port op kamertemperatuur gedronken, maar net als bij wijn geldt ook hier de kamertemperatuur van voor de centrale verwarming, 16-18 °C dus.

Lekker met
Bij port hoort Stilton, is de algemene mening. Maar wat te denken van een heerlijke Hollandse pittige boerenkaas of gezouten amandelen? Rozijnen, gedroogde abrikozen en vijgen doen het perfect bij een witte port.

​Een tawny bloeit op met een stukje melkchocolade en een ruby port met extra bittere (circa 72% cacao) chocolade. Of maak een cocktail met witte of rosé port.

Bewaren
Laat een tawny port niet langer dan 6 weken open staan. 

Een vintage port kan het beste dezelfde dag worden gedronken, na 2 dagen is het mooie er echt af.

​De soorten port op een rijtje

• Ruby Port
  Een port waarvan de levendige rode kleur doet denken aan de edelsteen robijn. Een levendige jonge wijn met een vurige fruitigheid en een constante kwaliteit.
• Tawny Port
  Port met normaliter drie tot vijf jaar rijping op vat. Hoe ouder deze port is, des te meer oranje reflexen, soepelheid en finesse hij vertoont.
• White Port
  Witte port gemaakt van witte druiven. Droog, halfdroog of zoet van smaak. Tevens verkrijgbaar als Reserve Dry met een houtrijping van acht jaar.
  Reserve Tawny Port
  Bepaalde tawny's dragen een leeftijdsaanduiding: 8 years, 10 years, 20 years, 30 years of over 40 years old. Zij zijn samengesteld uit wijnen van diverse oogstjaren, waarvan de gemiddelde leeftijd op het etiket is aangegeven.
• Reserve Ruby
  Port Ruby port heeft minstens vijf jaar houtrijping en is samengesteld uit de mooiste wijnen van verschillende jaargangen.
• Colheita
  Colheita is Portugees voor ‘oogst’, maar in de portstreek wordt er ook een speciaal type port mee aangeduid. Zo is een Colheita een tawny van één oogstjaar die lang op vat rijpt, van zijn prille jeugd tot aan het moment van bottelen. Evenals het oogstjaar vermeldt het etiket ook het jaartal van de botteling. De jongste colheita's worden in hun achtste jaar gebotteld, maar meestal gebeurt dit veel later.
• Late Bottled Vintage Port - L.B.V.
  Late Bottled Vintage is een wijn met een aangegeven oogstjaar, die bijna ieder jaar wordt gemaakt. De wijn rijpt vier tot zes jaar in vaten, voordat hij wordt gebotteld.
• Vintage Port
  Vintage port staat aan de top van de porthiërarchie. Het is een product van één uitzonderlijk jaar en altijd afkomstig van de allerbeste wijngaarden. Het besluit om een port tot vintage te ‘verklaren’ ligt bij het porthuis en moet worden goedgekeurd door het portinstituut. Goed bewaarde vintage ports behoren tot de oudste wijnen ter wereld. Toch wordt deze port al na twee jaar houtrijping gebotteld. Hierna rijpt de wijn nog tientallen jaren op fles. Op jonge leeftijd is de vintage port vol en fruitig met heel veel tannine. Het duurt zeker twintig jaar voor de vintage port zijn hoogtepunt bereikt. Tijdens de rijping in de fles vormt zich een zware droesem. Daarom moet een fles vintage port op een speciale manier worden geschonken. Zet de fles minstens één dag voordat je van de port wilt gaan genieten, voorzichtig rechtop. Hierdoor zakt het depot naar de bodem van de fles. Maak de fles open door de laklaag met een mesje door te snijden en verwijder de kurk. Schenk de port vervolgens voorzichtig uit.

Om optimaal van de geur en de smaak van de port te genieten kun je het beste een niet al te groot glas nemen wat aan de bovenzijde wat taps toe loopt. Hoe ouder de port des te meer depot zich in de fles gevormd zal hebben. Als de bodem van de fles nadert, voorzichtig inschenken dus. Schenk de port tijdens het diner bij stevige kaassoorten of geniet van een glas vintage port als afterdinner drankje (met een mooie Cubaanse sigaar).

Ongeopend en goed (koel en donker) bewaard is vintage port jarenlang houdbaar. Vintage ports van 50 tot 60 jaar oud zijn zeker geen uitzondering. Als een fles vintage port eenmaal geopend is, dient deze binnen enkele dagen gedronken te worden. De kwaliteit gaat anders snel achteruit.

Sonja van de Rhoer